Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, TCMB İdare Merkezi'nde düzenlenen "Enflasyon Raporu 2023-IV" bilgilendirme toplantısında enflasyonun durumunu, enflasyona ilişkin öngörülerini, küresel ekonomik ve enflasyona dair gelişmeleri, para politikası stratejilerini ve aldıkları kararların finansal piyasalardaki etkilerini paylaşarak, orta vadeli enflasyon tahminleri ve ilerleyen dönemlere ilişkin değerlendirmeleri ele aldığı bir sunum yaptı.
“Enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar tüm araçlarımızı kararlılıkla kullanacağız”
Erkan, Merkez Bankası olarak toplumsal refaha en büyük katkıyı fiyat istikrarını sağlayarak sunacaklarının bilincinde olduklarını belirterek, “Bu sebeple haziran ayında başlattığımız güçlü parasal sıkılaştırma ile enflasyonla kararlı bir şekilde mücadele ediyoruz. Bir süredir yüksek ve oynak seyreden enflasyonu kontrol altına almanın uzun ve zorlu bir süreç olacağı bilinciyle enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar tüm araçlarımızı kararlılıkla kullanacağız” diye konuştu.
“Dezenflasyon sürecinin 2024 yılının ikinci yarısında başlamasını hedefliyoruz”
Erkan, politikalarının faizi, krediyi, mevduatı, döviz piyasasını, iç ve dış finansmanı, rezervler gibi finansal koşulları hedefledikleri doğrultuda etkilediğini aktararak, “Parasal sıkılaştırmanın ekonomi üzerindeki geniş çaplı etkileri ise zamana yayılmaktadır. Bununla birlikte iç talepte dengelenme sürecine ilişkin şimdiden bazı öncü sinyaller alıyoruz. Para politikasının birikimli etkileri, içinde bulunduğumuz geçiş döneminde devreye girerken, dezenflasyon sürecinin 2024 yılının ikinci yarısında başlamasını hedefliyoruz” dedi.
“Toplam sterilizasyon 1 trilyon Türk lirasının üzerine çıkacaktır”
TCMB Başkanı Erkan, politika faizini yüzde 8,5’ten yüzde 35’e yükselttiklerini hatırlatarak, “Haziran-ekim arasındaki Para Politikası Kurulu toplantılarında aldığımız kararlarla politika faizini güçlü bir şekilde toplamda 26,5 puan artırmış olduk. Bu süreçte faiz artırımlarının tamamlayıcısı olarak miktarsal sıkılaştırma ve seçici kredi politikalarını da devreye aldık. Böylece sterilizasyon yoluyla toplam 700 milyar TL tutarında miktarsal sıkılaştırma yapılmıştır. Bugün itibarıyla yürürlüğe giren kararımızla zorunlu karşılık oranlarını 5’er puan daha artırarak, ilgili vadelerde sırasıyla yüzde 30 ve yüzde 10’a çıkardık. Buna ek olarak yabancı para mevduatına Türk lirası olarak tesis edilmek üzere ilave yüzde 4 zorunlu karşılık tesisi kararı aldık. Böylece ilave 350 milyar Türk lirası likiditenin daha sistemden çekilmesiyle, toplam sterilizasyon 1 trilyon Türk lirasının üzerine çıkacaktır” diye konuştu.
“TL mevduatın toplam mevduat içindeki payı yaklaşık yüzde 5 artmıştır”
Erkan, mevduat gelişmelerinde ağustos sonunda aldıkları kur korumalı mevduattan Türk lirası vadeli mevduata geçişi teşvik eden kararların olumlu etkilerini gördüklerini söyleyerek, “Bu kararlarımız sonucunda Türk lirası tasarruf araçlarına ve özellikle vadeli mevduata olan talep artmıştır. 20 Ekim itibarıyla sadece 8 hafta içerisinde Türk lirası mevduat 970 milyar Türk lirası artarken, kur korumalı mevduat 300 milyar Türk lirası geriledi. Döviz cinsi mevduat da 3,9 milyar ABD doları geriledi. Sonuç olarak, TL mevduatın toplam mevduat içindeki payı yaklaşık yüzde 5 artmıştır. Güçlendirdiğimiz düzenlemelerin mevduat kompozisyonu üzerindeki etkilerinin zaman içinde daha da belirgin hale gelmesini bekliyoruz” değerlendirmesini yaptı.
“Rezervler, 126 milyar doların üzerine çıkmıştır”
Erkan, rezervlerdeki artışın devam ettiğine vurgu yaparak, TCMB'nin uluslararası rezervleri haziran ayından bu yana güçlü bir şekilde artırdığını, 20 Ekim itibarıyla brüt uluslararası rezervlerin mayıs sonuna kıyasla 28 milyar dolardan fazla artış göstererek 126 milyar doların üzerine çıktığını dile getirdi.
“Yıl sonu tahmin orta noktalarını 2023 için yüzde 65 olarak güncelledik”
Erkan, orta vadeli enflasyon tahminlerini paylaşarak şu ifadeleri kullandı:
“Modelleme çerçevemizi, tahmin performansımızı iyileştirmeye yönelik olarak büyük şokların doğrusal olmayan etkilerini içerecek şekilde güncellediğimizi belirtmek isterim. Bu çerçevede yıl sonu tahmin orta noktalarını 2023 için yüzde 65, 2024 için yüzde 36 ve 2025 için yüzde 14 olarak güncelledik. Tahmin aralıklarının alt ve üst noktalarını da 2023 yılı için yüzde 62 ve 68, 2024 yılı için ise yüzde 30 ve 42 olarak revize ettik. İlk olarak, jeopolitik riskler ve yönetilen/yönlendirilen fiyatlara ilişkin belirsizliklerin artması nedeniyle tahminlerimiz üzerindeki belirsizlik aralığını genişlettik. İkinci olarak, tahminlerimizi yukarı yönlü güncellemiş olsak da dezenflasyonun başlama zamanı, dezenflasyonun hızı ve dezenflasyonun seyrinde bir değişiklik olmayacağını değerlendiriyoruz.”
“2024 yılının ikinci yarısında parasal sıkılaştırmanın birikimli etkilerinin de devreye girmesiyle güçlü ve sürekli bir dezenflasyon sürecinin başlayacağını öngörüyoruz”
Erkan, kasım ayında doğal gaz tüketiminin artmasıyla hanelerin doğal gazdaki bedelsiz kullanım sınırını aşacağını öngördüklerini kaydederek, “Bu durum, enflasyonda yukarı yönlü mekanik bir etki oluşturarak, aylık enflasyonun kasım ayında geçici olarak yükselmesine sebep olacaktır. 2024 yılı ocak ayında ise asgari ücret ayarlaması, fiyatları zamana bağlı belirlenen hizmet kalemlerindeki gelişmelerin ve otomatik vergi güncellemelerinin devreye girmesini bekliyoruz. 2024 yılı mayıs ayında ise, doğal gaz kaynaklı baz etkileriyle yıllık enflasyonda tepe noktasının gerçekleşeceğini göreceğiz. 2024 yılının ikinci yarısında parasal sıkılaştırmanın birikimli etkilerinin de devreye girmesiyle güçlü ve sürekli bir dezenflasyon sürecinin başlayacağını öngörüyoruz” dedi.
Bilgilendirme toplantısı, TCMB Başkanı Erkan’ın basın mensuplarının sorularını yanıtladığı soru-cevap bölümü ile devam etti.
